Het klankconcept van het Utopa Barokorgel is geïnspireerd door dat van het Zacharias Hildebrandt-orgel in Naumburg (D). Hildebrandt was collega/concurrent van de beroemde orgelmaker Gottfried Silbermann, die net als hij in de regio en tijd van Johann Sebastian Bach orgels bouwde. Het Orgelpark meende dat de minder luide en bredere klankwereld van Hildebrandt beter bij het Orgelpark paste dan die van Silbermann.
Het Orgelpark besloot een barokorgel te bouwen om de muziek van Bach en tijdgenoten in het Orgelpark te kunnen laten horen op eenzelfde niveau als de muziek van Max Reger c.s. (op het Sauer-orgel van 1922), César Franck c.s. (op het Verschueren-orgel uit 2009) en oudere muziek (op het Van Straten-orgel uit 2012). Tegelijk wilde het Orgelpark dat het orgel ook tot 21ste-eeuwse muziek zou inspireren. Daarom is het voorzien van springladen volgens de bouwwijze van Arp Schnitger en diens leermeester Huss, toegepast in het orgel van Stade (1675). De toonschuiven van deze laden beschikken voor elke pijp over een apart ventiel, dat eenvoudig van een computergestuurd magneetje kon worden voorzien. Zo bleef de windweg van balg naar pijp intact, en zijn toch nieuwe klankcombinaties en pijpaansturingen mogelijk.
Op de digitale speeltafel bij het Utopa Barokorgel (en het Sauer-orgel) kan elk register op elk manuaal (en het pedaal) gebruikt worden. Sterker nog: elke pijp kan met elke andere gecombineerd worden, op willekeurig welke toets.
In de onderstaande video leggen we uit hoe de digitale speeltafel werkt. Hij is complexer dan traditionele speeltafels, maar hoeft niet gevreesd te worden: we hebben hem zo ontworpen dat zowel kenners als liefhebbers, ongeacht of ze veel of weinig ervaring hebben, er vlot mee aan de slag kunnen.
De video is opgedeeld in hoofdstukken. Via de inhoudsopgave is elk hoofdstuk snel te selecteren. Handig voor als u bepaalde instructies of uitleg nog eens opnieuw wilt bekijken. De film is in het Nederlands ingesproken en ondertiteld in het Engels.
Voor wie liever leest, ontwikkelde het Orgelpark een stappenplan voor het bespelen van de speeltafel; het kan hier worden ingezien.
In opdracht van het Orgelpark maakte componist Wouter Snoei een gebruiksaanwijzing voor wie de speeltafel via laptops en andere randapparatuur wil aansturen; deze kan hier worden ingezien. Let op: deze tweede gebruiksaanwijzing is alleen in het Engels voorhanden.
Inhoud
1. De speeltafel aanzetten [02.12]
2. Meteen musiceren
2.1 Crescendo-pedaal [03.06]
2.2 Presets [06.21]
2.3 Windbeheersing [09.17]
3. Registreren
3.1 Lagen [12.30]
3.2 Koppelingen [16.04]
3.3 Nieuwe registers [16.55]
4. Laag-eigenschappen
4.1 Ambitus [18.59]
4.2 Toonhoogte [21.31]
4.3 Timing [23.34]
4.4 Pulseren [27.54]
4.5 Sostenuto [29.20]
4.6 Aanslaggevoeligheid [31.23]
4.7 Toetsen verbinden [35.06]
4.8 Onder handbereik [38.24]
5. Touchscreen
5.1 Registratie-overzicht [39.33]
5.2 Nieuwe registers creëren [42.31]
6. Registraties bewaren [46.49]
7. Tremulanten [49.53]
8. Zwelkast [51.39]
9. Aanvullende interfaces [54.16]
10. De speeltafel uitzetten [54.37]
Uitgangspunt voor de dispositie van het Utopa Barokorgel is die van het Hildebrandt-orgel in Hettstedt (1749, binnenwerk verdwenen in 1905). Het front van het nieuwe orgel is qua detaillering en breedte eveneens op dat van Hettstedt gebaseerd, maar heeft de verhoudingen van het er sterk op lijkende Hildebrandt-orgel in Sangerhausen (1728). Kleuren en ornamentiek van het Utopa Barokorgel verwijzen naar het Hildebrandt-orgel in Langhennersdorf (1721). Bekijk de dispositie hier.
Bezoek alle Orgelpark concerten voor slechts 80 euro per seizoen. Daarmee helpt u ons om het orgel een nieuwe plaats te geven in het actuele muziekleven en geeft u jong talent de kans op te treden in een bijzondere ambiance.
