Cursus Orgelkunde

De jaarlijkse Cursus Orgelkunde is onderdeel van het Orgelpark Kennisprogramma. Met dit programma bieden we muziekliefhebbers toegang tot kennis over 'alles' wat met orgels en orgelmuziek te maken heeft.

Tijdens de colleges is er veel ruimte voor vragen en discussie. Het niveau is zo gekozen dat iedereen die van muziek houdt er iets aan heeft. De rode lijn door alle edities van de Cursus Orgelkunde tot nu toe – we begonnen in 2016 – is dat hét orgel niet bestaat. Elk orgel klinkt anders en biedt de musicus dus een andere 'klankwereld'. Het nodigt daardoor uit tot het ontwikkelen van perspectieven op muziek en musiceren die op essentiële punten afwijken van de in de Westerse cultuur gangbare. Docent is Hans Fidom; hij leidt het Orgelpark Kennisprogramma en is hoogleraar Orgelkunde aan de Vrije Universiteit Amsterdam.

Cursus Orgelkunde 2026

De editie 2026 van de Cursus Orgelkunde vindt plaats op de dinsdagmiddagen 3, 10, 17 en 24 maart, steeds van 14.15 tot 16.45 uur. Op 31 maart gaan we op excursie – waar naar toe is nog een verrassing. Thema is dit jaar een kennismaking met nieuwe filosofie rond het thema 'situationaliteit', waarvan de kern is dat klank (en dus ook muziek) slechts gedurende een specifieke tijd in een specifieke plaats bestaat. Klank en muziek reduceren tot iets abstracts, wat we alleen al doen door te spreken van 'Bachs Toccata' of 'Beethovens Vijfde' staat daarmee op gespannen voet. Wat zeggen denkers als Donna Haraway daarover, of Rosi Braidotti? Ook Salomé Voegelin komt aan de orde. Uiteraard halen we allerlei kennis, eerder ooit eens opgedaan tijdens de cursus, weer op – het zal andermaal zeker niet alleen over filosofie gaan, maar ook over heel praktische kennis. Wat als muziek dan situationeel is, hoe 'werkt' ze dan?!

Hieronder publiceren we na elk college de presentatie die in dat college gebruikt werd, en wel in de vorm van een film. We kiezen daarvoor omdat zo alle muziekvoorbeelden opnieuw beluisterbaar zijn. Wilt u een dia langer bekijken, dan pauzeert u de film.

Cursus Orgelkunde 2025

De editie 2025 van de Cursus Orgelkunde volgde de 'route' die klank aflegt vanaf het moment dat zij ontstaat tot het moment waarop u er naar luistert, in uw eigen keuken naar uw kleine radio. Hoe ontstaat die klank in de pijp? Welke invloed heeft de musicus daarop? Welke keuzes maakt de opnametechnicus? Wat is de invloed van opname- en afspeelapparatuur? Welke beslissingen worden er – dus – zoal genomen, en door wie? In hoeverre kunnen we eigenlijk beweren dat we in onze keuken naar dezelfde klank luisteren als er bij de opname klonk? En, om nog een stap verder te gaan: is het wel dezelfde muziek?!

Cursus Orgelkunde 2024

In 2024 was het thema van de Cursus Orgelkunde de orgelgeschiedenis van de 20ste eeuw: hoe reageerde men, opgeschud en verward door twee wereldoorlogen, op de ontwikkelingen in de orgelkunst tot dan toe? En hoe werd daarmee de basis gelegd voor de nieuwe ontwikkelingen die de 21ste-eeuwse orgelbouw kenmerken?

De presentaties van de cursus uit 2024 zijn hieronder alsnog toegankelijk. Kijk ze vooral even door: veel ervan zal voor de cursus in 2025 een welkome ondersteuning zijn.

Cursus Orgelkunde 2023

De presentaties van de Cursus Orgelkunde in 2023 zijn hieronder ook toegankelijk. Het thema was in 2023 orgelBOUWkunde in de allerbreedste zin: we volgden het traject dat geluid vanaf haar conceptie tot onze mening erover aflegt. We begonnen 'in' de balgen, waar de wind 'gemaakt' wordt waarmee de pijpen worden aangeblazen, en eindigden in ons brein, waar we bepalen wat we van de zo gemaakte klank vinden. Op deze reis ontmoetten we dus 'alles':